Giới thiệu
Trong hóa học vô cơ, phản ứng giữa NH3 và H3PO4 là một ví dụ điển hình về sự kết hợp giữa bazơ yếu và axit đa nấc. Đây là phản ứng quan trọng, thường được nhắc đến trong chương trình phổ thông và có nhiều ứng dụng trong công nghiệp sản xuất phân bón.
Phương trình hóa học NH3 + H3PO4
Khi amoniac (NH3) tác dụng với axit photphoric (H3PO4), chúng tạo ra các muối amoni photphat khác nhau, tùy thuộc vào tỉ lệ mol tham gia:
-
Tạo muối amoni đihiđrophotphat:
-
Tạo muối amoni hiđrophotphat:
-
Tạo muối amoni photphat:
Bản chất phản ứng
-
NH3 là bazơ yếu, khi tác dụng với axit mạnh hoặc axit trung bình như H3PO4, nó nhận proton (H+) để tạo thành ion NH4+.
-
H3PO4 là axit ba nấc, có thể nhường từng proton, nhờ đó tạo ra nhiều loại muối amoni khác nhau.
Ứng dụng thực tiễn
-
Trong sản xuất phân bón:
-
Các muối tạo thành như NH4H2PO4 và (NH4)2HPO4 là thành phần quan trọng của phân bón DAP (Diammonium Phosphate) và MAP (Monoammonium Phosphate).
-
Đây là những loại phân bón giàu dinh dưỡng, cung cấp đồng thời nitơ (N) và phốt pho (P) cho cây trồng.
-
-
Trong công nghiệp hóa chất:
-
Dùng để sản xuất các hợp chất amoni photphat làm chất chống cháy, chất phụ gia công nghiệp.
-
-
Trong học tập:
-
Phản ứng NH3 + H3PO4 minh họa rõ ràng mối quan hệ axit – bazơ và khả năng tạo muối theo các nấc khác nhau.
-
Lưu ý an toàn
-
NH3 là khí độc, có mùi khai, dễ gây kích ứng mắt và hệ hô hấp, cần thao tác trong tủ hút.
-
H3PO4 ở dạng đặc có tính ăn mòn, khi tiếp xúc cần sử dụng găng tay và kính bảo hộ.
Kết luận
Phản ứng NH3 + H3PO4 là phản ứng điển hình trong hóa học vô cơ, vừa mang ý nghĩa lý thuyết, vừa có giá trị thực tiễn cao. Sản phẩm của phản ứng – các muối amoni photphat – đóng vai trò quan trọng trong sản xuất phân bón, góp phần nâng cao năng suất nông nghiệp và cải thiện đời sống.
